10 Şubat 2010 Çarşamba

yuk tasıma

YÜK TAŞIMA
ANKARA
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı
Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim
programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik
geliştirilmiş öğrenme materyalleridir (Ders Notlarıdır).
 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış,
denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve
Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.
 Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve
yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
 Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden
ulaşabilirler.
 Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak
dağıtılır.
 Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.
i
AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GİRİŞ ......................................................................................................................................1
ÖĞRENME FAALİYETİ-1.....................................................................................................3
1. YURT İÇİ TAŞIMA ÜCRETİNİ HESAPLAMA ...............................................................3
1.1. Yurt içi Taşımalar .........................................................................................................3
1.2. Eşyanın Cinsi ................................................................................................................4
1.3. İstasyon Mesafeleri .......................................................................................................4
1.4. Ücret Tabloları ..............................................................................................................6
1.5. Taşıma Belgesi..............................................................................................................8
1.5.1. Taşıma Belgelerinin Düzenlenmesi .......................................................................8
1.5.2. Taşıma Belgelerinin Nüshaları ..............................................................................9
1.5.3. Taşıma Belgelerinin Üzerindeki Bilgiler...............................................................9
1.6. Fatura ..........................................................................................................................10
UYGULAMA FAALİYETİ ..............................................................................................11
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ....................................................................................12
ÖĞRENME FAALİYETİ-2...................................................................................................14
2. ULUSLARARASI TAŞIMA ÜCRETİNİ HESAPLAMA ................................................14
2.1. Uluslararası Taşımalar ................................................................................................16
2.1.1. Avrupa Ülkeleri İle Demir yolu Taşımacılığı......................................................16
2.1.2. Blok Konteyner Tren İşletmeciliği ......................................................................17
2.1.3. Ortadoğu Demir yolu Taşımaları.........................................................................18
2.1.4. BDT Ülkeleri Taşımaları .....................................................................................18
2.1.5. İran üzerinden Yapılan Taşımalar .......................................................................18
2.1.6. Bulgaristan Üzerinden Yapılan Taşımalar...........................................................19
2.1.7. Romanya Üzerinden Yapılan Taşımalar..............................................................19
2.1.8. Orta Asya'ya Blok Konteyner Taşımacılığı.........................................................19
2.1.9. Demir yolu Bağlantılı Transit Taşıma Kombinasyonları ....................................19
2.1.10. Soğuk Havalı Vagonlar İle Yapılacak Uluslararası Taşımalar ..........................19
2.1.11. Uluslararası Eşya Taşımalarında Yapılan İşlemler............................................20
2.2. Eşyanın Cinsi ve Sınıflandırılması..............................................................................22
2.3. CIM Taşıma Belgesi ...................................................................................................23
UYGULAMA FAALİYETİ ..............................................................................................25
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ....................................................................................26
MODÜL DEĞERLENDİRME ..............................................................................................28
CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................30
ÖNERİLEN KAYNAKLAR..................................................................................................31
KAYNAKÇA........................................................................................................................32
İÇİNDEKİLER
ii
AÇIKLAMALAR
KOD 840UH0016
ALAN Raylı Sistemler Teknolojisi Alanı
DAL/MESLEK Raylı Sistemler İşletme
MODÜLÜN ADI Yük Taşıma
MODÜLÜN TANIMI
Bu modül Yurtiçi Taşıma Ücretini Hesaplama ile Uluslararası
Taşıma Ücretini Hesaplamaların tanıtıldığı bir öğrenme
materyalidir.
SÜRE 40/32
ÖN KOŞUL Taşıma Düzensizlikleri modülünü başarmak
YETERLİK Yurtiçi ve Uluslararası taşıma ücretini hesaplamak
MODÜLÜN AMACI
Genel Amaç
Gerekli ortam sağlandığında, talimat ve yönetmelik
hükümlerine göre yurtiçi ve uluslararası taşıma ücretini
hesaplayabileceksiniz.
Amaçlar
1. Yurtiçi taşıma ücretini hesaplayabileceksiniz.
2. Uluslararası taşıma ücretini hesaplayabileceksiniz.
EĞİTİM ÖĞRETİM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Ortam
TCDD, metro ve hafif raylı işletmeleri, sınıf,
kütüphane, ev, bilgi teknolojileri ortamı vb.
Donanım
Televizyon, DVD, VCD, tepegöz, projeksiyon, bilgisayar ve
donanımları vb. sağlanmalıdır.
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
Ders geçme yönetmeliğine uygun olarak modül ve ders
sonunda ölçme araçları kullanılarak ölçme ve değerlendirme
yapılacaktır.
AÇIKLAMALAR
1
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci
Yük taşımacılığı açısından 21. yüzyılda toplu taşıma, dolayısıyla demiryolları ile yük
taşımacılığı etkin rol oynayacaktır. Bu yüzyılda ulaştırma sektörünün kıtalar arası boyutu
artacağı gibi Avrupa-Asya ülkeleri arasında ulaştırma sektöründeki gelişmeler, diğer kıtalara
nazaran daha fazla olacaktır.
Demiryollarında uzun mesafeli ve yüksek miktardaki yüklerin taşınması avantajlı
olduğundan, lojistik planlamada, özellikle uluslararası taşımalar ile transit taşımalarda
demiryolları kullanılmaktadır. Limanların kara içindeki kesimlere bağlanmasında
demiryollarının yer alması önemlidir. Ülkemizde, son yıllarda, blok tren işletmeciliğine
geçiş, lojistik köyleri ve konteyner terminalleri kurulması, organize sanayi bölgelerinin
demiryollarıyla bağlantısının sağlanması, intermodal taşımacılığa uygun vagon imali,
konteyner, Ro-La, otomobil taşımacılığı alanlarında önemli gelişmeler kaydedilmiştir.
Ülkemizde mevcut yük taşıma kapasitesi en iyi şekilde kullanılarak daha hızlı ve etkin bir
taşımacılık yapılması amacıyla 2004 yılı başından itibaren yük taşımacılığında Blok Tren
İşletmeciliğine geçilmiştir.
Ülkemizde demiryolu yük taşımacılığının diğer taşıma modlarıyla rekabet edebilmesi
ve alternatif bir yük taşıma sistemi olarak yurtiçi ve uluslararası yük taşıma pazarından
hakettiği taşıma payını alabilmesi için çeşitli taşımacılık projeleri geliştirilmeli ve
uygulamaya konulmalıdır.
Bu modül ile demiryollarında yük taşıma ile ilgili konuları inceleyerek
öğreneceksiniz.
GİRİŞ
2
3
ÖĞRENME FAALİYETİ-1
Bu öğrenme faaliyetinin sonunda, gerekli ortam sağlandığında, işletme talimat ve
yönetmeliklerine uygun olarak yurtiçi taşıma ücretini hesaplayabileceksiniz.
Bölgenizde bulunan raylı sistemler alanındaki işletmenin (TCDD) yurtiçi taşıma
ücretleri ile ilgili uygulamaları hakkında araştırma yapınız. Topladığınız bilgi ve
dökümanları rapor haline getiriniz. Hazırladığınız raporu derste tartışınız.
1. YURT İÇİ TAŞIMA ÜCRETİNİ
HESAPLAMA
1.1. Yurt içi Taşımalar
Ülkemizdeki demir yolu yük taşımacılığı toplu ve programlı taşımalara yönelik olup,
ayrıca bireysel taşımalarda gerçekleştirilmektedir. Yurt içi yük taşımaları; TCDD'ye ait
vagonlarla yapılan taşımalar ve sahibine ait vagonlarla yapılan taşımalar olarak
yapılmaktadır.
Taşıma ücreti eşyanın cinsi, taşıma mesafesi ve yükün ağırlığı dikkate alınarak
hesaplanmaktadır.
Resim 1.1: Ülkemizde demir yolu ile yurt içi yük taşımacılığı
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ
ARAŞTIRMA
4
1.2. Eşyanın Cinsi
Taşıma ücretinin saptanmasına esas olmak üzere taşımaya verilen eşya için;
Kod numarası ve alfabetik esas olmak üzere iki ayrı eşya sınıflandırılması cetveli
tarife kitabı düzenlenmiştir. Bu cetvellerde her eşya cinsi ve sınıfı, hizasında gösterilmiştir.
Gönderici taşımaya verdiği eşyanın cinsini doğru olarak bildirmekle yükümlüdür.
Resim 1.2: Değişik cins eşya olarak otomobil taşınması
Ağırlık, hacim ve ebatları bakımından normal ölçülerdeki eşyanın 2 dingilli vagonlara
yükletilmesi halinde, taşıma ücreti; vagona yüklenen eşyanın gerçek ağırlığına bağlı olarak
en az 20 ton üzerinden hesaplanır. Ancak, aynı nitelikteki eşyanın 4 ve daha fazla dingilli
vagonlara yükletilmesi durumunda taşıma ücreti 40 tondan az olamaz. Sahibine ait
vagonlarla yapılacak dolu taşımalarda da yukarıda belirtilen en az taşıma tonajları uygulanır.
Dingil basıncının sınırlı olduğu hatlardan geçecek vagonlara yüklenecek eşya miktarı,
yapılan hesaplamaya göre; 20 tondan, 4 dingilli vagonlarda 40 tondan az ise, tarifenin “dingil
basıncının sınırlı olduğu hatlardaki taşımalar” maddesinde belirtilen koşullar dikkate alınarak
sadece bu tür taşımalarda dingil basıncının izin verdiği ağırlık üzerinden taşıma ücreti
tahakkuk ettirilir.
1.3. İstasyon Mesafeleri
İstasyonlar arası mesafeler kitapçık halinde hazırlanmıştır. Aşağıdaki tabloda
taşımacılık yapılan bazı istasyonlar arasındaki mesafeler örnek olarak verilmiştir.
5
Çıkış İstasyonu Varış İstasyonu Km Çıkış
İstasyonu Varış İstasyonu Km
Haydarpaşa Ankara 567 Samsun Sivas-Nusaybin 133
6
Eskişehir Erzurum 1403 Sivas Malatya 252
İstanbul Kapıkule 304 Malatya Kurtalan 413
Ankara Kars 1366 Van Kapıköy 107
Kayseri Mersin 343 Malatya Elazığ 119
Zonguldak Ülkü 125 İncirlik K.Maraş 211
Bandırma Burdur/Suriye 1100 Mersin Elazığ/İran 104
2
Nazilli Yenice/G.Antep 1264 Konya Erzincan/Erzm 119
0
Alsancak Halkapınar 3 Mersin Gaziantep 362
Sivas Erzurum/Kars 763 İliç/Divriği Yakacık 556
Samsun Sivas 402 Afyon Bandırma 458
Tablo 1.1: İstasyonlar arası mesafeler
Resim 1.3: Taşımaya bir örnek
6
1.4. Ücret Tabloları
Taşıma mesafesi tam vagon işlemli taşımalarda en az 150 km. olup, taşıma ücreti en
az 150 km. ücreti üzerinden hesaplanarak alınır.
Ücret hesaplanmasında taşıma mesafesi 1000 km.ye kadar 20'ye, 1001-2500 km.
arasında 50'ye yuvarlatılır. Örnek: ( 988=1000, 1065=1100) gibi
Aynı istasyon içinde yapılan ve bir taşımanın başlangıcı ve devamı olmayan müstakil
taşımalardan da en az 150 km. üzerinden ücret alınır.
Taşımaya açılmamış olan istasyonlar arasında taşıma yapılmasına Yetkili birimlerce
izin verilirse ücret, yukardaki birinci ve ikinci paragraf hükümleri de göz önünde
bulundurulmak şartıyla her iki yönde taşımaya açık ilk istasyon mesafesi üzerinden
hesaplanır.
Taşıma ücreti genel olarak çıkış ve varış istasyonları arasındaki en kısa güzergah
(mesafe) üzerinden hesaplanır. Ancak;
Güzergahın dingil basıncına müsait olmaması,
Kısa yoldaki tesislerin havaleli eşya taşımasına müsait olmaması,
Taşıma kağıdı düzenlenmeden önce herhangi bir sebeple kısa yolun taşımaya
kapatılması,
Taşıma kağıdı düzenlendiği tarihte kısa yoldan gidecek müsait tren olmaması,
sebebiyle, gönderici tarafından uzun yoldan taşıma yapılmasının istenmesi,
gibi hallerde taşıma uzun yoldan yapılır ve ücret uzun yol mesafesine göre alınır. Bu
gibi durumlarda taşıma kağıdına "Taşımanın uzun yoldan yapılmasını istiyorum ve uzun yol
taşıma ücretini ödemeyi kabul ederim" şeklinde açıklama yazılarak altına göndericinin
imzası alınır.
İşletmecilik (Hat kapasitesinin yetersizliği, tren, trafik ve yük durumu, yol
yapım/bakım/onarımı) nedeniyle taşımanın gerektiğinde uzun yoldan yapılmasına ve
ücretinin kısa yol (normal yol) mesafesine göre alınmasına, sadece Genel Müdürlük
yetkilidir.
TCDD hatlarında işletilmek üzere sözleşmesi bulunan sahibine ait vagonlar ile
TCDD'ye ait özel tertibatlı vagonların ve protokole dayalı kiralık vagonların boş
taşınmasında sabit olarak;
2 Dingilli Vagonlarda
Vagon Başına (YTL)
4 veya Daha Fazla Dingilli
Vagonlarda Vagon Başına (YTL)
1-500 km. arasında 78,00 123,00
501-1000 km. arasında 102,00 150,00
1001 km. ve yukarısı 121,00 182,00
7
Yurt dışından dolu olarak gelip boşaldıktan sonra ihraç eşyası yüklenmek üzere iki
istasyon arasında boş olarak taşınan sahibine ait Yabancı (P) işaretli vagonların taşınmasında
sabit olarak,
VAGON
BAŞINA(YTL)
1 - 1000 Km. arasında 210,00
1001 Km.ve yukarısı 420,00
Ancak, sahibine ait yabancı (P) işaretli vagonların ihraç eşyası yüklenmeden boş
olarak yurt dışına sevki halinde, bu vagonlara boşaldığı ilk çıkış istasyonundan itibaren sınır
garlarına kadar uluslararası tarife ücret ve koşulları uygulanır. TCDD'ye ait Uİ tipi
vagonların boş dönüş ücreti ise dolu taşıma ücretinin % 50'si olarak tahsil edilir. Boş
taşımada, en az taşıma ücreti koşulu aranmaz ve indirim uygulanmaz.ü
Taşıma ücreti genel olarak çıkış istasyonlarında peşin alınır. Taşıma ücreti ile diğer ek
masrafları koruyamayacak değerde bulunan eşya ile kısa sürede ve iklim şartlarına göre
çabuk bozulabilecek eşyanın ücretleri ve ilgili kısımlarında ücretin peşin alınacağına ilişkin
hükümler saklı kalmak koşuluyla taşıma ücret ve masrafları varışa havale edilebilir.
Ancak, taşıma ücreti ile diğer ek masrafları koruyamayacak değerdeki eşya ile kısa
sürede ve iklim şartlarına göre çabuk bozulabilecek eşyanın ücreti göndericisi tarafından
varış istasyonunda ödenmek istenmesi halinde süresiz banka teminat mektubu verilerek veya
taşıma bedelini karşılayacak miktarda peşin depozito yatırılarak eşyanın taşımaya kabul
edilmesine çıkış istasyonunun bağlı bulunduğu Hareket Servis Müdürlükleri yetkilidir.
Avanslı kredili ve akreditifli taşıma yapılmak istenildiği takdirde bunun koşulları her
defasında Genel Müdürlükçe saptanır. Kredili taşımalarda taşıma ücreti % 30 zamlı olarak
uygulanır. Ancak teminat mektubu karşılığında kredinin garanti altına alınması şekli ile
TCDD Genel Müdürlüğü ile bir anlaşma yapılması halinde gerek zam oranında, gerekse
ödeme koşullarında değişiklik yapmaya Genel Müdürlük yetkilidir. Avanslı veya Kredili
ödeme şekillerini içeren taşımaların dışında, doğrudan doğruya taşıma amaçlı "Taşıma
Sözleşmesi (protokolü)" yapmaya Genel Müdürlük yetkili olup, sözleşmedeki hükümler
geçerlidir. Genel Müdürlük, gerekli olması halinde "taşıma amaçlı sözleşme" yapılması için
Hareket Servis Müdürlüklerine yetki verebilir. Hareket Servis Müdürlüklerine verilecek
yetki çerçevesinde yapılacak sözleşmelerdeki ödeme şekli, Genel Müdürlükçe belirlenir.
Taşıma ücreti ile diğer hizmetlere ilişkin ücretlerin ne şekilde ödeneceğine dair Genel
Müdürlükçe verilmiş bir emir bulunmadığı sürece, hiçbir işyeri, TCDD'nin alacakları
ödenmeden eşyayı alıcısına kesinlikle teslim edemez. (Resmi Daireler ile kamu kurum ve
kuruluşları adına tatil günlerinde gelen eşya için ilgili yönetmelik maddelerine göre işlem
yapılır.) Ancak, kredili veya avanslı ödeme şekillerine göre yapılan taşımalarda, bu
taşımalara ait kurallar geçerlidir.
Eşyanın, kuruluş alacakları ödenmeden alıcısına teslim edilmesi veya TCDD
alacaklarının her ne şekilde olursa olsun işyerine geç ödenmesi halinde, ödemenin yapıldığı
zamana kadar mesajeri işlemli taşımada ardiye ücreti, tam vagon işlemli taşımada ise boşalan
vagonun başka taşımalara verilmesine bakılmaksızın somaj (tatili edevat) ücreti hesaplanıp,
müşteriden alınır. Bunun mümkün olmaması durumunda da ilgili işyerindeki sorumlu
personelden tahsil edilir.
8
1.5. Taşıma Belgesi
Bu belgeler, deniz, kara, hava ve demiryolu ile yapılan taşımacığa göre farklılaşan
belgelerdir. Bir taşıma belgesi, malların ihracatçının ülkesindeki belli bir yerden alınıp
ithalatçıya teslimini taahhüt eden, buna istinaden taşıtan ile taşıyan arasında düzenlenen bir
taşıma sözleşmesidir. Malların teslim alınmasını gösterir bir teslim makbuzudur, ayrıca deniz
konşimentosunda olduğu gibi bir kıymetli evrak niteliği taşır.
Bir taşıma belgesinin, geçerlilik ve bankalarca kabul edilebilirliği ile taraflara hak ve
yükümlülük yaratması için sahip olması gereken bir takım özellikleri içermesi
gerekmektedir. Bunlar, taşımacı firma veya bunun yetkili acentası tarafından imza edilmiş
olmalı, bankalar tarafından kabul edilip edilmeme, bayat (stale) olup olmama açısından
yükleme ve sevk tarihine mutlaka haiz olmalı, ihbar kaydı içermeli ve orjinal nüsha sayıları
belirtilmelidir. Taşıma belgeleri "konşimento" olarak adlandırılır ve çeşitli türlere ayrılır.
1.5.1. Taşıma Belgelerinin Düzenlenmesi
Tam vagon işlemli taşımalar için "BÜYÜK HIZ" veya "KÜÇÜK HIZ" taşıma belgesi
düzenlenir.
Resim 1.4: Küçük hız taşıma belgesi
9
1.5.2. Taşıma Belgelerinin Nüshaları
Tam vagon işlemli taşımalar için düzenlenen Büyük Hız ve Küçük Hız taşıma
belgeleri 5 nüshadan ibarettir. Birinci nüsha; eşya ile birlikte varış istasyonuna gönderilir ve
eşyanın tesliminden sonra Hareket Dairesine intikal ettirilir. İkinci nüsha; çıkış istasyonu
tarafından doğrudan Hareket Dairesine gönderilir, Üçüncü nüsha; alıcıya verilmek üzere
birinci nüsha ile varış istasyonuna gönderilir ve eşya teslimi sırasında alıcıya verilir. Ancak
Tekrar Sevk İşlemi uygulandığı takdirde, eğer, ücretler ilk varış istasyonunda ödenmeyip,
yeni taşıma mesafesine ait ücretlerle birlikte yeni varış istasyonuna havale ise; üçüncü nüsha
alıcıya verilmeyerek Hareket Dairesine gönderilir. Dördüncü nüsha; isteği halinde çıkış
istasyonunda göndericiye verilir (Gönderici 4. nüshayı aldığı takdirde taşıma belgelerin
bütün nüshalarına çıkacak şekilde bu konuda açıklama yazılır). Beşinci nüsha; çıkış
istasyonunda saklanır. Eğer gönderici 4. nüshayı istememiş ise bu nüsha da 5. nüsha ile
birlikte muhafaza edilir.)
1.5.3. Taşıma Belgelerinin Üzerindeki Bilgiler
Taşıma belgelerindeki bilgiler ilgili hanelerine okunaklı olarak yazılır ve eşyanın
çıkış, geliş ve teslim tarihini gösteren damga basılır. Düzenlenmesi sırasında taşıma belgesi
üzerine aşağıdaki bilgilerin yazılması zorunludur.
 Çıkış ve varış istasyonlarının isimleri ile kod numaraları ve iki istasyon
arasındaki uzaklık,
 Gönderici ve alıcının isim ve adresleri, telefon no.su,
 Eşyanın beyan edilen değeri,
 Eşyanın cinsi, ağırlığı ve sınıfı,
 Gönderi numarası,
 Taşıma ücretinin tespit edilmesine esas teşkil eden eşya sınıflandırılması
cetvellerindeki eşya kod numarası, (Perakende işlemli taşımalarda belirtilmesine
gerek yoktur.)
 Tam vagon işlemli taşımalarda vagonun emre veriliş ve iade ediliş tarih ve
saatleri,
 Perakende işlemli taşımalarda eşya ambalajının cins ve nev'i ile parça adedi,
ambalajın yeterli olup olmadığı,
 Tam vagon taşımalarda; vagon no.su, tipi, tonajı, darası, kurşun no.su var ise,
müşteri kodu, ödeme şekli ve taşıma şekli,
 Taşıma belgesinin düzenlenme tarihi,
 Taşıma ücreti ve diğer ücretler.
Gönderici taşıma belgesini imza etmekle belge üzerindeki tüm bilgilerin doğruluğunu
kabul etmiş sayılır. Bununla beraber, daha yüksek ücretle taşınması gereken bir eşyaya
yanlışlıkla daha düşük sınıfa/tarifeye ait ücretin uygulanması gönderici veya alıcılar için hak
talebine esas teşkil etmez. TCDD noksan ücretin tamamlanmasını isteme hakkına sahiptir.
TCDD’ce fazla alınmış ücretlerin geri verilmesi için ödemeyi yapanlar tarafından taşıma
belgesi ile birlikte Hareket Dairesine yazılı olarak müracaat edilmesi gerekir.
10
1.6. Fatura
Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı
göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari
vesikadır. Faturada bulunması gereken bilgiler şunlardır:
 Faturanın düzenleme tarihi, seri ve sıra numarası,
 Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret ünvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap
numarası,
 Müşterinin (alıcı) adı, ticaret ünvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası,
 Malın veya işin nev’i miktarı, fiyatı ve tutarı,
 Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası,
 Malın teslim ve ödeme şekli.
11
UYGULAMA FAALİYETİ
Aşağıdaki işlem basamaklarını uygulayarak yurtiçi taşıma ücretlerini işletme talimat
ve yönetmeliklerine uygun olarak hesaplayınız.
İşlem Basamakları Öneriler
 Eşyanın cinsini ilgili tablodan
belirleyiniz.

 Yükün ağırlığını tespit ediniz.
 Yük gideceği mesafeyi belirleyiniz.
 Yükün taşınacağı mesafeyi tablodan
tespit ediniz.
 Yük miktarı, cinsi ve mesafesine göre
tarife ücret tablolarından taşıma
ücretini belirleyiniz.
 Taşıma belgesi ve fatura düzenleyiniz.
 Müşteri iletişim tekniklerini uygulayınız.
 Nazik olunuz.
 Dikkatli olunuz.
UYGULAMA FAALİYETİ
12
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME SORULARI
Aşağıda Doğru -Yanlış seçmeli 6 soru bulunmaktadır. Soruları dikkatli bir şekilde
okuyunuz ve Doğru - Yanlış olarak cevaplandırınız. Süreniz 6 dakikadır.
1. Yurt içi yük taşımaları; sadece TCDD'ye ait vagonlarla yapılır.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
2. Gönderici taşımaya verdiği eşyanın cinsini doğru olarak bildirmekle yükümlü değildir.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
3. Taşıma belgesi, malların ihracatçının ülkesindeki belli bir yerden alınıp ithalatçıya
teslimini taahhüt eden, buna istinaden taşıtan ile taşıyan arasında düzenlenen bir taşıma
sözleşmesidir.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
4. Taşıma mesafesi gerek perakende, gerekse tam vagon işlemli taşımalarda en az 250
km. olup, taşıma ücreti, en az 250 km. ücreti üzerinden alınır.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
5. Tam vagon işlemli taşımalar için "BÜYÜKHIZ" veya "KÜÇÜK HIZ" taşıma belgesi
düzenlenir.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
6. Satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek
üzere malıı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikaya fatura
denir.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
DEĞERLENDİRME
Sorulara verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı (değerlendirme ölçütleri)
karşılaştırınız, yanlış cevap verdiyseniz öğrenme faaliyetinin ilgili bölümüne dönerek
konuyu tekrar ediniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
13
UYGULAMALI TEST
Resimde görülen tarım makinaları yurtiçi taşınacaktır. Bu taşıma ile ilgili aşağıdaki
kriterlere göre uygulamayı yapınız.
Değerlendirme Ölçeği Evet Hayır
Eşyanın cinsini belirlediniz mi?
Yük gideceği mesafeyi belirlediniz mi?
Yük miktarı, cinsi ve mesafesine göre tarife ücret tablolarından taşıma
ücretini belirlediniz mi?
Taşıma belgesi ve fatura düzenlediniz mi?
DEĞERLENDİRME
Yaptığınız değerlendirme sonunda “hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden
geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak
eksikliklerinizi gideriniz.
Cevaplarınızın tamamı “evet” ise bir sonraki faaliyete geçiniz.
14
ÖĞRENME FAALİYETİ-2
Bu öğrenme faaliyetinin sonunda, gerekli ortam sağlandığında, işletme talimat ve
yönetmeliklerine uygun olarak uluslararası taşıma ücretini hesaplayabileceksiniz.
Bölgenizde bulunan raylı sistemler alanındaki işletmenin (TCDD) uluslararası taşıma
ücretleri ile ilgili uygulamaları hakkında araştırma yapınız. Topladığınız bilgi ve
dökümanları rapor haline getiriniz. Hazırladığınız raporu derste tartışınız.
2. ULUSLARARASI TAŞIMA ÜCRETİNİ
HESAPLAMA
Uluslararası taşıma ücreti hesaplama esasları şöyledir:
 Aynı taşıma belgesi ile taşımaya verilen eşyalar bir gönderiyi oluşturur. Birçok
vagona yüklenmiş gönderiler durumunda, her vagon ayrı bir gönderiyi
oluşturur.
 Taşıma ücreti her gönderi için ayrı hesap edilir.
 Ücret hesabı;
 Eşyanın cinsine (Eşyanın sınıfı)
 Gönderinin ağırlığına
 Verilen vagonun tipine
 Tarife uygulama mesafesine göre yapılır.
 Karşı hükümler hariç, bir gönderinin ağırlığı taşımaya verilenin tümünü kapsar
(Gerçek ağırlık)
 Ücrete tabi ağırlığı teşkil için, tam vagon ücret hesabına esas olan ağırlık üst
100 kg’a yuvarlatılır.
 Tam vagon gönderilerin her sınıfı için, aşağıda belirtilen tonaj şartları ile ücrete
esas asgari ağırlıklar öngörülür. Ücrete esas asgari ağırlık, kullanılan vagonun
dingili başına 5000 kg’dır.
Tonaj Şartları Ücrete Esas Minimum
Ağırlıklar
10 ton 10.000 kg
15 ton 15.000 kg
20 ton 20.000 kg
25 ton 25.000 kg
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
AMAÇ
ARAŞTIRMA
15
 Eğer tam vagon gönderilerin ücrete tabi ağırlığı iki asgari ağırlık arasında ise,
ücret hesabı daha yüksek asgari ağırlık ve bu asgari ağırlığa isabet eden birim
ücrete göre yapıldığında daha düşük taşıma ücreti bulunması durumu hariç,
taşıma ücreti daha düşük asgari ağırlık için öngörülen birim ücrete göre hesap
edilir.
 Taşıma ücreti, farklı yükleme şartı ve sınıfına göre birim ücret tablolarında
bulunan birim ücretlere göre hesap edilir.
 Bu tarifenin birim ücretleri tam vagon eşya taşımaları için geçerlidir.
 Tek bir taşıma belgesi ile taşımaya verilmiş bir çok vagonda yüklenmiş
gönderiler için, taşıma ücreti her vagon için ayrı ayrı hesaplanır. Toplam taşıma
ücreti her bir vagonun taşıma ücretinin toplanması ile elde edilir.
 Taşıma ücreti (taşıma ücret ve ek masrafları) her idare kesimi için ayrı hesap
edilir. Her taşıma idaresi için taşıma masraflarının toplam meblağı üst
EURO’ya yuvarlanır.
 Farklı tarife sınıflarına giren eşyadan meydana gelen gönderiler için ücret
hesabı, ayrı ayrı ağırlıkları belirtili olsun veya olmasın, bu gönderinin en yüksek
sınıfına ve gönderinin toplam ağırlığına uygulanan yükleme şartına göre hesap
edilir.
 Ek Masraflar, Ek Masraflar Tarifesi uyarınca tahsil edilir. Bu tarifede
öngörülmeyen ek masraflar tarifeye katılan demiryolu kuruluşlarının dahili
tarifelerine göre tahsil edilir.
 Bir tam vagonun yolda aktarılması durumunda ücret hesabı, daima çıkış garında
yüklenen vagona göre yapılır.eniş hatta seyreden bir vagondan 2 veya daha çok
normal hat vagonuna aktarılan eşyalar için taşıma ücreti, aktarmadan sonra
yüklenmiş normal hat vagonlarının gerçek ağırlığına tekabül eden yükleme
şartı tarifesi bazında yapılır.
 Bu tarife çerçevesindeki dingil başına ağırlıklar aşağıdaki gibidir.
ARNAVUTLUK VARIŞLI TAŞIMALARDA :20 Ton
BULGARİSTAN VARIŞLI TAŞIMALARDA :22,5 Ton
Normal kategorinin altında hatlar üzerinde bulunan aşağıdaki garlar için :22 T
ASSENOVGRAD,BOJANOVO, BELİ BREG, BRATSIGOVO, CERKVITZA,
DOLNA MITROPOLIA, ELHOVO, HISSAR, K.KONARE, KRIOSEİM, MILKOVITZA,
PANAGURİOSETE, PETRICH, SAEDINENJIE, TENEVO, SARAFOVO, STARO
ORYAHOVO SOMOVIT, STRELCHA, KRICHIM
YUNANİSTAN VARIŞLI TAŞIMALARDA
16
- Florina için ve Lamia için, Kremenica sınır/Messonision için :16 Ton.
Diğer Yunanistan garları için :20 Ton
ESKİ YUGOSLAVYA CUMHURİYETİ MAKEDONYA VARIŞLI
TAŞIMALARDA :20 Ton
SIRBİSTAN VARIŞLI TAŞIMALARDA :RIV’e ilişkin yönetmelik
TÜRKİYE VARIŞLI TAŞIMALARDA :20 Ton
ROMANYA VARIŞLI TAŞIMALARDA :20 Ton
SURİYE İLE TRAFİKTE
- ZS-BDZ Çıkışlı veya bu idarelerden transit geçen trafikte :18 Ton
- OSE Çıkışlı veya bu idareden transit geçen trafikte :16 Ton
İRAN İLE TRAFİKTE
- ZS-BDZ çıkışlı veya bu idarelerden geçen transit trafikte :20 Ton
(Vidin/Calafat yoluyla yapılan trafik için muafiyet :18 Ton)
- OSE çıkışlı veya bu idareden transit geçen trafikte :6 Ton
BOSNA VE HERSEK- BOSNA-HERSEK FEDERASYONU İLE TRAFİKTE:
- Brcko sn./Drenovci sn yoluyla trafikte :20 ton
- ZFBH-ZRS’NİN diğer garları için :22,5 Ton
2.1. Uluslararası Taşımalar
Ülkemiz demiryoluyla aşağıda belirtilen sınır geçişleri ile doğrudan uluslararası yük
taşımacılığı yapılması mümkündür.
 Kapıkule sınır bağlantılı, Bulgaristan'a ve Bulgaristan üzerinden diğer Avrupa
ülkelerine,
 Uzunköprü üzerinden, Yunanistan'a ve Yunanistan ilerisindeki ülkelere,
 Kapıköy sınır bağlantılı, İran'a ve İran ilersindeki Orta Asya ülkelerine,
 İslahiye sınır bağlantısı ile Suriye'ye ve Suriye üzerinden Irak'a,
 Nusaybin sınır bağlantısı ile yine Suriye'ye ve Suriye üzerinden Irak'a.
2.1.1. Avrupa Ülkeleri İle Demir yolu Taşımacılığı
Ülkemiz ile Sırp Cumhuriyeti, Polonya, Bulgaristan, Romanya, Çek Cumhuriyeti,
Macaristan, Slovakya, Makedonya, İngiltere, İspanya, Yugoslavya, Yunanistan, İsveç,
Norveç, Hırvatistan, Slovenya, Almanya, Avusturya, Lüksemburg, İtalya, Hollanda, İsviçre,
Danimarka, Fransa, Belçika, Bosna Hersek Cumhuriyeti arasında demiryolu ile uluslararası
yük taşımacılığı yapılması mümkündür.
17
Ülkemiz ile Avrupa ülkeleri arasında demiryolu ulaşımı, Türkiye ile Bulgaristan
arasında Kapıkule sınır garı, Türkiye ile Yunanistan arasında Pityon (Uzunköprü) sınır garı
üzerinden ayrıca TCDD ile Romanya demiryolları arasında imzalanan anlaşmalara göre,
Samsun limanımızla Romanya'nın Köstence limanları arasıda oluşturulan feribot hattı ile
sağlanmaktadır.
Şekil 2.1: Avrupa ülkeleri demir yolu hattı
2.1.2. Blok Konteyner Tren İşletmeciliği
Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında konteyner kullanılarak ve blok tren işletmeciliği
ile taşıma yapılmakta, bu sayede taşıma süresi ve navlunda rekabet yaratılarak demiryoluyla
kapıdan kapıya taşıma yapılması da gerçekleştirilmektedir. Söz konusu blok konteyner
taşımalarının Avrupa trafiğindeki organizasyonu TCDD nında ortağı bulunduğu ICF
(Intarcontainer - Interfrigo) Şirketi tarafından yapılmakta olup, trenin Türkiye'deki
çıkış/varış garı Halkalı 'dır (İstanbul).
,
Resim 2.1: Blok konteyner taşımacılığı
18
2.1.3. Ortadoğu Demir yolu Taşımaları
Ülkemizden İran, Suriye ve Irak'a demiryolu ile yük taşımacılığı yapılmaktadır. Bu
ülkelerden Irak'a her türlü eşyanın taşınması mümkündür. Ülkemiz ile ortadoğu ülkelerine
yapılan taşımalar Türkiye-İran arasında Kapıköy sınır garı, Suriye-Türkiye arasında
Meydanekbez (İslahiye), Nusaybin sınır garları, Türkiye-Irak arasında Nusaybin Sınır garı
üzerinden Suriye transit geçilerek sağlanmaktadır.
2.1.4. BDT Ülkeleri Taşımaları
Ülkemizden BDT ülkelerine ve BDT ülkelerinden ülkemize demiryolu ile yük
taşımacığı üç şekilde sağlanmaktadır. Bu taşımaları gerçekleştirilmesinde ülkemiz ile BDT
ülkeleri arasında tarife birliği bulunmadığından, Romanya, Bulgaristan veya İran'da
göndericiler tarafından bir forwarder kullanılması gerekmektedir.
2.1.5. İran üzerinden Yapılan Taşımalar
Ülkemiz ile BDT ülkeleri demir yolu hat açıklıklarının farklı olması nedeniyle İran ile
Türkmenistan sınırında bulunan Saraks garında vagonların dingillerinin değiştirilmesi yada
vagonların aktarma edilmesi gerekmektedir. Ülkemizden BDT ülkelerine yapılacak
taşımalarda TCDD vagonu kullanılması halinde TCDD vagonlarının dingillerinin
değiştirilememesi nedeniyle Saraks istasyonunda BDT vagonlarına aktarma edilme
zorunluluğu vardır. Ülkemizden BDT ülkelerine yapılacak taşımalarda kuruluşun
uluslararası taşımalara açık herhangi bir garından TCDD vagonlarına veya Van'a kadar
getirilecek BDT vagonlarına yükleme yapılabilmektedir. Van'dan BDT vagonlarına yükleme
yapmak isteyen göndericilerin Hareket Dairesine yükleme gününden en 7 gün öncesinden
yazılı olarak başvurmaları yeterlidir.
Şekil 2.2: İran ve BDT demir yolu hattı
BDT vagonlarının yapılış özellikleri bakımından ebatlarının büyük olması nedeniyle
BDT ülkelerinden ülkemize yapılacak taşımalarda kullanılan BDT vagonları ancak Van
garına kadar gelebilmektedir. Van garın ilerisine BDT ülkelerinden yapılacak taşımalar İran
veya Van garında kuruluş ya da İran demir yollarına ait vagonlara aktarma edilmek
zorundadır.
19
2.1.6. Bulgaristan Üzerinden Yapılan Taşımalar
TCDD ile Bulgaristan demiryolları arasında imzalanan anlaşma ile Varna feribot hattı
ile Bulgaristan üzerinden Ukrayna demiryollarına ait vagonların Edirne garımıza kadar
gelmesi sağlanmıştır. BDT ülkelerinden ülkemize veya ülkemizden BDT ülkelerine
yapılacak taşımalarda kullanılan Ukrayna vagonlarının yapılış özellikleri bakımından
ebatlarının büyük olması nedeniyle bu vagonlar Edirne'ye kadar gelebilmektedir. Edirne
garının ilerisine yapılacak taşımalarda eşyaların Edirne garında TCDD vagonlarına aktarma
edilmesi gerekmektedir. Edirne veya Kapıkule garından BDT ülkelerine yapılacak
taşımalarda göndericinin Hareket Dairesi Başkanlığına yazılı talepte bulunması yeterlidir.
Başvuru örneği aşağıda gösterilmiştir.
2.1.7. Romanya Üzerinden Yapılan Taşımalar
Ülkemizden BDT ülkelerine veya BDT ülkelerinden ülkemize yapılacak demiryolu
taşımacılığı Romanya Moldova sınırında vagonları aktarma edilmesi ile mümkün
olmaktadır.
2.1.8. Orta Asya'ya Blok Konteyner Taşımacılığı
Son zamanlarda uygulamaya konulan bir projeyle ilk etapta Orta Asya ülkeleriyle
Türkiye arasında ve bilhare Avrupa bağlantısını sağlayacak olan blok konteyner tren
işletmeciliğine başlanmıştır. Söz konusu blok konteyner treni, belli bir programa bağlı olarak
işletilecek olup, taşıma süresi ve ücreti yönünden diğer taşıma modlarıyla rekabet edebilecek
düzeydedir.
2.1.9. Demir yolu Bağlantılı Transit Taşıma Kombinasyonları
Demiryolu taşıma sistemi kullanılarak diğer taşıma modlarıyla bağlantılı olarak da
taşıma yapılması mümkündür. Bu taşımalar, TCDD tarafından işletilen ve demiryolu
bağlantısı bulunan (Haydarpaşa, Alsancak, Mersin, Bandırma, Samsun, Derince, İskenderun)
limanlar bağlantısıyla denizyolu+demiryolu, bunun yanı sıra karayolu+demiryolu bağlantılı
kombine transit taşımacılık yapılması mümkündür. Kombine taşımacılık şekliyle, Avrupa
ülkeleri ile Yakın Doğu ülkeleri veya Orta Asya ülkeleriyle alternatif bir taşıma koridoru
oluşturulması ve uzun mesafeli taşımalarda avantajlı bir taşımacılık yöntemini
oluşturmaktadır. Ayrıca, TCDD vagon parkında bulunan değişik tipteki vagonlarla ihracat ve
kombine transit eşya taşımacılığı da yapılabilmektedir.
2.1.10. Soğuk Havalı Vagonlar İle Yapılacak Uluslararası Taşımalar
TCDD Uluslararası Soğuk Havalı Vagonlar Şirketinin (Interfrigo) hem ortağı hem de
ticari temsilcisidir. Türkiye'den soğuk hava tertibatı ile taşınması gereken eşya taşımak
isteyen göndericiler TCDD’ ye başvurabilirler.
20
2.1.11. Uluslararası Eşya Taşımalarında Yapılan İşlemler
TCDD ile uluslararası eşya taşımalarında, eşyanın kaybolması, eşya hasarlanması vb.
taşıma düzensizlikleri sonucu meydana gelen zararların tazmin edilmesi uluslararası
sözleşmeler kapsamında mümkündür. Bunun için zarara uğrayan kişi ve kuruluşların;
konuyu açıklayıcı mahiyette bir dilekçe ve bu dilekçeye ekli ilgili taşımaya ait taşıma
belgesinin 1. nüshasının aslı, noksan ya da hasarlı eşyaya ait fatura veya eşyanın değerini
bildiren liste ile birlikte TCDD Genel Müdürlüğü Hareket Dairesi Başkanlığı Uluslararası
Eşya İşlemler Şube Müdürlüğü'ne müracaat etmeleri gerekmektedir.
Uluslararası eşya taşımalarında, kişi ve kuruluşlardan çeşitli sebeplerden dolayı fazla
tahsil edilen taşıma ücreti ve ek masraflar iade edilmektedir. Bunun için "fazla ücret alındı"
iddiasında bulunan kişi ve kuruluşların; konuyu açıklayıcı mahiyette bir dilekçe ve bu
dilekçeye ekli ilgili taşıma belgesi/belgelerinin 1. nüshaları ve ayrıca para tahsilatı ile ilgili
diğer belgeler ile birlikte TCDD Genel Müdürlüğü Hareket Dairesi Başkanlığı Uluslararası
Eşya İşlemler Şube Müdürlüğü 'ne müracaat etmeleri gerekmektedir.
Ülkemizde uluslararası taşımalara açık olan bazı istasyonların adı, kodu ve durumları
ile sınır garlarına uzaklıkları aşağıdaki tablolarda verilmiştir.
Tablo 2.1:Uluslararası taşımalara açık bazı istasyonlar
KODU ADI DURUMU
06903-
9 Adana Büyük konteyner taşımalarına açık gar
03915-
6 Alsancak Büyük konteyner taşımalarına açık gar
03932-
1 Bandırma Büyük konteyner taşımalarına açık gar
02903-
3
Behiçbey
(Ankara) Büyük konteyner taşımalarına açık gar
01537-
0 Derince Port Sadece Türkiye'nin ihracatına açık, büyük konteyner
taşımalarına açık gar
01946-
3 Eskişehir Büyük konteyner taşımalarına açık gar
01960-
4 Haydarpaşa Sadece Türkiye'nin ihracatına açık, büyük konteyner
taşımalarına açık gar
06960-
9
İskenderun
Port Büyük konteyner taşımalarına açık gar
08593-
6 Kapıkule Avrupa'dan Türkiye'ye yapılan parça eşya taşımalarına açık,
büyük konteyner taşımalarına açık gar
06588-
8 Meydanekbez Büyük konteyner taşımalarına açık gar
04930-
4 Samsun Büyük konteyner taşımalarına açık gar
05923-
8 Tatvan Gar Sadece Türkiye'nin ihracatına açık, büyük konteyner
taşımalarına açık gar
21
Tablo 2.2:Bazı istasyonların sınır garlarına olan uzaklıklar
BDZ-EAD: Bulgaristan / OSE: Yunanistan / CFS: Suriye / RAI: İran
İSTASYON ADI BDZ-EAD OSE CFS CFS RAI
Kapıkule Pityon İslahiye Nusaybin Kapıköy
Adana 1421 1383 179 712 977
Adapazarı 445 407 1173 1706 1884
Afy. Aliçetinkaya 779 742 821 1354 1619
Alsancak 1189 1151 1243 1776 2041
Balıkesir 948 910 1178 1711 1976
Bandırma 1048 1011 1278 1811 2076
Behiçbey 872 834 862 1395 1448
Bozüyük 568 530 1032 1565 1743
Burdur 949 911 990 1523 1788
Çatalca 243 206 1357 1890 2068
Çerkezköy 190 153 1410 1943 2121
Ceyhan 1469 1431 131 664 929
Denizli 1041 1003 1082 1615 1880
Derince Port 389 351 1213 1746 1924
Diyarbakır 1979 1941 542 937 649
Doğukapı Fr 2301 2264 1143 1540 1441
Edirne 22 77 1579 2112 2290
Elazığ 1844 1807 407 803 467
Elmadağ 916 878 809 1342 1395
Erzincan 1806 1769 648 1044 946
Erzurum 2021 1983 863 1259 1160
Eskişehir 618 581 982 1515 1693
Gaziantep 1715 1678 190 418 851
Gebze 349 312 1251 1784 1962
Halkalı 277 240 1323 1856 2034
Haydarpaşa 305 267 1295 1828 2006
Hisarönü 1333 1295 1173 1706 1760
İskenderun Port 1559 1521 161 694 959
Islahiye 1572 1534 28 580 845
İncirlik 1432 1394 168 701 966
Kapıköy 2308 2270 870 1266 3
Kapıkule 2 97 1599 2132 2309
Karabük 1236 1199 1077 1610 1664
Kars 2237 2200 1079 1475 1377
Kayseri 1252 1214 502 1035 1059
Konya 1051 1013 549 1082 1347
Körfez (Yarımca) 379 341 1221 1755 1932
Lüleburgaz 106 69 1494 2027 2205
Malatya 1726 1688 288 684 586
Manisa 1122 1085 1177 1710 1975
Mersin 1440 1403 246 779 1044
Meydanekbez Fr 1600 1562 608 873
Muratlı 140 102 1460 1993 2171
Niğde 1344 1306 375 908 1173
Nusaybin Fr 2133 2095 609 1 1268
Pehlivanköy 68 31 1532 2065 2243
Soma 1030 992 1260 1793 2058
Samsun 1828 1791 941 1337 1238
Sivas 1474 1437 539 935 837
Tatvan Gar 2189 2152 752 1147 122
Uzunköprü 89 10 1553 2086 2263
Van Gar 2201 2163 763 1159 110
Yakacık 1536 1489 138 671 936
Zonguldak 1357 1320 1198 1731 1785
22
2.2. Eşyanın Cinsi ve Sınıflandırılması
Uluslararası taşımalarda sık kullanılan belli başlı eşya cinsleri, kodları ve tarife
sınıfları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Eşya Kodu Eşya Cinsi Tarife Sınıfı
2520 Alçı, Alçı taşı, Anhidrid 2
7604 Alüminyum çubuk ve profiller 1
2511 Barit madeni, Tabi sülfat ve baryum karbonat 2
2508 Bentonit, killer b. y. adı geçmeyen 2
1905 Bisküvi, ekmekçilik ve pastacılık ürünleri 2
1001 Buğday (has buğday ve buğday çavdar karışımı) 2
7008 Cam elyaf, izole cam 1
2617 Cevherler 2
0902 Çay 1
7219 Çelikten ürünler 2
2523 Çimento 2
7208 Demirler, demirden veya çelikten ürünler 2
2529 Feldispat 2
5311 İplikler 1
8429 İş makinaları 1
4823 Kağıt veya karton 1
0901 Kahve 1
2522 Kireç 2
2523 Klinker 2
0712 Kuru sebzeler 2
1902 Makarna 2
2515 Mermer 2
0810 Meyveler 2
2202 Meşrubat 1
5201 Pamuk 1
0701 Patates 2
9406 Prefabrik yapılar 1
2940 Şeker 2
Tablo 2.3:Uluslararası taşımalarda belli başlı eşya cinsleri, kodları ve tarife sınıfları
23
2.3. CIM Taşıma Belgesi
Topluluk transit rejiminin uygulanabildiği yerlerde, bu rejim altındaki demiryolu ile
yapılan taşıma işlemlerinde beyanname yerine kullanılan belgedir. Demiryolu Hamule
Senedi (Railway Consignment Note) olarak da adlandırılır.
CIM Taşıma Belgesinin örnekleri ve gördüğü işlemler şöyledir:
Taşıma belgesi orjinali : Eşya ile varışa kadar devam eder, varışta alıcı tarafından eşya
çekildiği zaman alıcıya verilir.
Yol Belgesi: İkinci kayıt garı yoksa varışa kadar eşyaya refakat eder. Eğer ikinci kayıt
garı varsa ikinci kayıt garı tarafından alınır.
Varış bülteni: Bu nüsha ikinci nüsha ile yapışıktır. Eşya ile varış garına gider. Dört
önemli görevi vardır.
 1-Yol belgesi ikinci kayıt garında alıkonulursa çıkışta yazılan bilgilerin varış
garınca değerlendirilmesi,
 2-Alıcıya eşyanın tesliminde imzasının alınması,
 3-Hudut istasyonlarından geçişini onaylayan tarihli damganın vurulması,
 4-Taşıma sözleşmesinde yapılan değişiklikler ve ambalaj noksanlığı gibi
hususlar bu örnekte belirtilir.
Taşıma senedi ikinci nüshası : Çıkış istasyonunda göndericiye verilir. Bu örnek fazla
bastırılarak göndericiye birden fazla da verilebilir.
Gönderi koçanı: Ayın sonunu takiben, Hareket Dairesi Başkanlığına gönderilir.
Kredili taşımalarda ( 4.) örnek müşteriye verilmeyerek 10’ar günlük devreler halinde
V Başkanlığına gönderilir.
Belge kullanımı şöyledir:
Ülkemizde eşyaların demiryolu ile taşınmasında; Uluslararası Demiryolu
Taşımalarına ilişkin Sözleşme’nin (COTIF 1999) B Ana Eki, Demiryolu Eşya Taşımaları
Uluslararası Sözleşmeye ilişkin Tek tip Kurallar (CIM) uygulanmaktadır.
Ülkemiz demiryolu taşımacılığında Kapıkule sınır, pythion ve tren feribotu
bağlantılarında halen CIM taşıma belgesi,
Kapıköy sınır, Nusaybin sınır ve Meydanı ekbez sınır bağlantılarında üst köşede seri
numarası olan yeni baskı CIM taşıma belgesi kullanılmaktadır.
Müşterinin COTİF’de detaylandırılmış ödeme planı sunabilmesi serbest muafiyettir.
Kapıkule sınır, Uzunköprü sınır bağlantısında TCDD serbest muafiyet sistemine Uluslararası
Eşya Taşımalarında üye değildir.
Tahsilatını Alıcı veya Gönderiden; Transit taşımalarda ise, anlaşma gereği Avrupa
ülkesinden alır.
Batı bağlantısında Pythion ve Svelengrad (İztok) ikinci kayıt garıdır. TCDD serbest
muafiyet sistemine dahil olmadığından ve her ülkenin alacağını saptayabilmek için orijinal
24
CIM taşıma belgesinin 2.örneğini alır. Bu belgenin yerine bir başka örnek düzenlenerek
konur. Bu işlem, II.kayıt Garı işlemi, bu istasyonlar da II.kayıt Garıdır.
25
UYGULAMA FAALİYETİ
Aşağıdaki işlem sırasını uygulayarak uluslararası taşıma ücretlerini işletme talimat ve
yönetmeliklerine uygun olarak hesaplayınız.
İşlem Basamakları Öneriler
 Eşyanın cinsini ve sınıfını tespit ediniz.
 Yükün cinsini ve sınıfını ilgili tablodan
tespit ediniz.
 Yükün gideceği mesafeyi belirleyiniz.
 Yükün taşınacağı mesafeyi tablodan
tespit ediniz.
 Yükün ağırlığını tespit ediniz.
 Yükün miktarına ve mesafeye göre,
yükün geçeceği ülkelerin tarife ücret
tablolarından taşıma ücretini
belirleyiniz.
 CIM Taşıma belgesi ve fatura
düzenleyiniz.
 Gümrük işlemlerinin yapılıp
yapılmadığını kontrol ediniz.
 Müşteri iletişim tekniklerini
uygulayınız.
 Nazik olunuz.
 Dikkatli olunuz.
UYGULAMA FAALİYETİ
26
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME SORULARI
Aşağıda Doğru-Yanlış seçmeli 6 soru bulunmaktadır. Soruları dikkatli bir şekilde
okuyunuz ve Doğru- Yanlış olarak cevaplandırınız. Süreniz 6 dakikadır.
1. Ülkemizden Kapıkule sınır bağlantılı, Bulgaristan'a ve Bulgaristan üzerinden diğer
Avrupa ülkelerine doğrudan uluslararası yük taşımacılığı yapılması mümkündür.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
2. Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında konteyner kullanılarak ve blok tren işletmeciliği
ile taşıma yapılmamaktadır.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
3. Uluslararası taşımalarda sık kullanılan belli başlı eşya cinsleri, kodları ve sınıfları
TCDD tarafından tablo haline getirilmiştir.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
4. Ülkemiz ile BDT ülkeleri demiryolu hat açıklıklarının farklı olması nedeniyle İran ile
Türkmenistan sınırında bulunan Saraks garında vagonların dingillerinin değiştirilmesi
ya da vagonların aktarma edilmesi gerekmektedir.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
5. Uluslararası eşya taşımalarında, kişi ve kuruluşlardan çeşitli sebeplerden dolayı fazla
tahsil edilen taşıma ücreti ve ek masraflar iade edilmez.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
6. CIM taşıma belgesi; topluluk transit rejiminin uygulanabildiği yerlerde, bu rejim
altındaki demiryolu ile yapılan taşıma işlemlerinde beyanname yerine kullanılan
belgedir.
( )DOĞRU ( )YANLIŞ
DEĞERLENDİRME
Sorulara verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı (değerlendirme ölçütleri)
karşılaştırınız, yanlış cevap verdiyseniz öğrenme faaliyetinin ilgili bölümüne dönerek
konuyu tekrar ediniz.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
27
UYGULAMALI TEST
Resimde görülen yük uluslararası taşınacaktır. Bu taşıma ile ilgili aşağıdaki kriterlere
göre uygulamayı yapınız.
DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Evet Hayır
Eşyanın cinsini ve sınıfını tespit ettiniz mi?
Yükün gideceği mesafeyi belirlediniz mi?
Yükün miktarına ve mesafeye göre, yükün geçeceği ülkelerin tarife
ücret tablolarından taşıma ücretini belirlediniz mi?
CIM Taşıma belgesi ve fatura düzenlediniz mi?
Gümrük işlemlerinin yapılıp yapılmadığını kontrol ettiniz mi?
DEĞERLENDİRME
Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden
geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ederek veya araştırarak
eksikliklerinizi gideriniz.
Cevaplarınızın tamamı evet ise modül değerlendirmeye geçiniz.
28
MODÜL DEĞERLENDİRME
ÖLÇME SORULARI
1. Ülkemizden aşağıdaki ülkelerden hangisine yük taşımacılığı yapılmamaktadır?
A ) Çin
B ) Bulgaristan
C ) İtalya
D ) Suriye
2. Taşıma belgesi üzerinde aşağıdaki bilgilerden hangisi bulunmaz?
A ) Çıkış ve varış istasyonlarının isimleri
B ) Eşyanın beyan edilen değeri
C ) Eşyanın cinsi, ağırlığı ve sınıfı
D ) Eşyanın ne kadar sürede taşınacağı
3. Aşağıdaki istasyonlardan hangisi uluslararası taşımalara açık istasyon değildir?
A ) Adana
B ) Kars
C ) İskenderun
D ) Kapıkule
4. Aynı istasyon içinde yapılan ve bir taşıma başlangıcı ve devamı olmayan müstakil
taşımalar nasıl ücretlendirilir?
A ) Mesafe olmadığı için ücret alınmaz
B ) En az 50 km üzerinden ücret alınır.
C ) En az 150 km üzerinden ücret alınır.
D ) En az 100 km üzerinden ücret alınır.
5. Aşağıdaki eşya cinslerinden hangisinin tarifesi 1. sınıftır?
A ) Alüminyum çubuk ve profiller
B ) Çelikten ürünler
C ) Çimento
D ) Meyveler
6. Sivas – Samsun arası yük taşıtmak isteyen müşteri için istasyonlar arası mesafe kaç km
baz alınarak ücret hesaplaması yapılır?
A ) 425 km
B ) 400 km
C ) 402 km
D ) 450 km
MODÜL DEĞERLENDİRME
29
7. Aşağıdakilerden hangisi TCDD tarafından işletilen ve demiryolu bağlantısı olan liman
değildir?
A ) Haydarpaşa
B ) Mudanya
C ) Alsancak
D ) Samsun
8. Aşağıdaki tanımlamalardan hangisi CIM Taşıma Belgesini tarif etmez?
A ) Demiryolu hamıle senedi olarak adlandırılır.
B ) Malların demiryolu ile taşınacağını gösterir.
C ) Gönderen ile taşıyıcı demiryolu idaresi arasında yapılan taşıma sözleşmesidir.
D ) Emre yazılı olarak 6 nüsha düzenlenir.
DEĞERLENDİRME
Sorulara verdiğiniz cevaplar ile cevap anahtarınızı (değerlendirme kriterleri)
karşılaştırınız, yanlış cevap verdiyseniz öğrenme faaliyetlerinin ilgili bölümlerine dönerek
konuyu tekrar ediniz.
Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer modüle geçiniz.
30
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI
1 Y
2 Y
3 D
4 Y
5 D
6 D
ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI
1 D
2 Y
3 D
4 D
5 Y
6 D
MODÜL DEĞERLENDİRME CEVAP ANAHTARI
1 A
2 D
3 B
4 C
5 A
6 C
7 B
8 D
Cevaplarınızı cevap anahtarları ile karşılaştırarak kendinizi değerlendiriniz.
CEVAP ANAHTARLARI
31
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
 www.tcdd.gov.tr Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir yolları
 www.cer.be Avrupa Demir yolları Topluluğu
 www.cit.ch Uluslararası Demir yolu Taşımaları Komitesi
 www.bdz.bg Bulgaristan Demiryolları
 www.cdrail.cz Çek Demir yolları
 www.cfr.ro Romanya Demir yolları
 www.bahn.de Almanya Demir yolları
 www.dsb.dk Danimarka Demir yolları
 www.fs-on-line.it İtalya Demir yolları
 www.railways.kz Kazakistan Demir yolları
 www.mav.hu Macaristan Demir yolları
 www.oebb.at Avusturya Demir yolları
 www.pkp.pl Polonya Demir yolları
 www.pakrail.com Pakistan Demir yolları
 www.renfe.es İspanya Demir yolları
 www.irirw.com İran Demir yolları
 www.rail.ch İsviçre Demir yolları
 www.sncb.be Belçika Demir yolları
 www.sncf.com Fransa Demir yolları
 www.slo-zeleznice.si Slovenya Demir yolları
 www.zsr.sk Slovakya Demir yolları
 www.lojistikkulubu.org
 www.sanitotrade.com
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
32
KAYNAKÇA
 ARSLAN Cemalettin, Hareket Memuru Hazırlama Kursu Basılmamış Ders
Notları, TCDD Sivas Eğitim Merkezi Müdürlüğü, Sivas, 2007.
 Demiryolu İle Eşya Taşıması İçin « Avrupa-Asya » Tarifesi Uıc Nº 9291.00,
Ankara, 2007.
 Diğer Şahıslara Ait Vagonların TCDD Hatlarında İşletilmesi Yönetmeliği,
Ankara, 2005.
 TCDD Yurt içi Eşya Taşımalarındaki Düzensizliklere İlişkin
Yönerge, Ankara, 2007.
 Trenlerin Hazırlanması ve Trafiğine Ait Yönetmelik, Ankara, 2007.
 TÜRKMEN Mustafa, RAY-231 Genel Raylı Sistem İşletmeciliği Basılmamış
Ders Notları, Anadolu Üniversitesi, Porsuk MYO, Eskişehir, 2007.
 YAVUZ Kadir, Basılmamış Ders Notları, Sivas, 2007.
 292 Nolu Tamim, Açık Vagonların Yük Gabarisine Uygun Olarak
Yüklenmesi İle Yük Gabarisini Aşan Taşımalarla İstisnai Taşımalarda
Yapılacak İşlemler, Ankara, 2004.
 502 Numaralı Genel Emir, TCDD Yük Vagonlarının Dağıtımı Yükletilmesi
Etiketlenmesi ve Mühürlenmesi Hakkında , Ankara, 2005.
 www.tcdd.gov.tr
KAYNAKÇA

2 yorum: